English
РусскийΟ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΑ
Του Δρα Χρίστου Χρίστου, Ειδικού Παθολόγου-Διαβητολόγου
Κυρίες και Κύριοι,
Ευχαριστώ τον Σύνδεσμο Ανάπτυξης και Αποδήμων Τσάδας που με κάλεσε απόψε να μιλήσω σ’αυτή την εκδήλωση. Η διοργάνωση τέτοιων εκδηλώσεων δείχνει ότι και οργανώσεις πέραν των οργανώσεων των ατόμων με διαβήτη ευαισθητοποιούνται πλέον στο θέμα του Διαβήτη.
Πρόσφατα έγινε στη Βαρκελώνη το 34ο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Μελέτης του Διαβήτη το οποίο παρακαλούθησαν πέραν των 7500 συνέδρων μεταξύ των οποίων και κύπριοι γιατροί που είχαν την ευκαιρία να συμμετάσχουν σε αρκετές επιστημονικές εκδηλώσεις. Τόσο η μεγάλη συμμετοχή επιστημόνων από όλες σχεδόν τις χώρες του κόσμου όσο και ο όγκος των επιστημονικών θεμάτων που έτυχαν επεξεργασίας κατά την διάρκεια του συνεδρίου δείχνουν ότι οι διαστάσεις που παίρνει η υπόθεση Διαβήτης είναι τεράστιες και ξεπερνούν τα όρια της κάθε χώρας ξεχωριστά, καθιστώντας την παγκόσμιο πρόβλημα.
Ο διαβήτης όπως όλοι γνωρίζετε είναι μια χρόνια ασθένεια, ανίατη που αν παραμείνει αρύθμιστη και χωρίς φαρμακευτική αγωγή μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές όπως τύφλωση, νεφρική ανεπάρκεια, στεφανιαία νόσο και ακρωτηριασμό των άκρων.
Αυτή την στιγμή γύρω στα 150,000,000 άνθρωποι πάσχουν από διαβήτη. Εώς το 2025 έχει υπολογιστεί ότι ο αριθμός των διαβητικών θα ξεπερνά τα 300.000.000. Θα υπάρχει μια αύξηση περίπου 5-6 εκατ. το χρόνο. Αύξηση που προσδίδει στον διαβήτη διαστάσεις παγκόσμιας επιδημίας.
Η αύξηση οφείλεται κυρίως στην αύξηση του Διαβήτη τύπου 2. Οι κυριότεροι λόγοι της αύξησης αυτής είναι ο τρόπος ζωής των σημερινών ανθρώπων και συγκεκριμένα, η πολυφαγία και η κακή ποιότητα και λανθασμένη σύνθεση της τροφής που οδηγεί σε παχυσαρκία και η καθιστική ζωή σαν αποτέλεσμα της εισαγωγής της τεχνολογίας σ΄όλους τους τομείς της ζωής. Οι λόγοι που προκαλούν την αύξηση του διαβήτη τύπου 1, δεν έχουν ακόμη διερευνηθεί πλήρως, γι’ αυτό και πρέπει να δοθεί περισσότερο βάρος στην επιστημονική έρευνα η οποία θα δείξει και τι μέτρα πρέπει να ληφθούν.
Ο διαβήτης τύπου 2 αποτελεί περίπου το 90% όλων των περιπτώσεων διαβήτη και προσβάλλει κυρίως άτομα μαγαλύτερης ηλικίας άνω των 40 ετών. Δυστυχώς όμως τα τελευταία 2 χρόνια έχουν παρουσιαστεί μελέτες που δείχνουν ότι αυτός ο τύπος διαβήτη παρουσιάζεται και σε μικρότερες ηλικίες των 15 και 25 ετών, ακριβώς λόγω της παχυσαρκίας και της καθιστικής ζωής που ακολουθούν οι νέοι.
Η μεγάλη αύξηση των διαβητικών θα προσθέσει ένα δυσβάσταχτο βάρος στα συστήματα υγείας όλων των χωρών, όχι τόσο για την θεραπευτική αγωγή της ίδιας της νόσου, αλλά για την θεραπεία των επιπλοκών που προκαλεί ο διαβήτης. Στην Αμερική αυτή την στιγμή που υπάρχουν 16 εκατομμύρια διαβητικοί δαπανώνται περίπου 100 δισεκατομμύρια δολλάρια τον χρόνο, που αποτελούν το 12-14% του συνόλου των δαπανών της χώρας αυτής για την υγεία.
Η κατάσταση είναι ανησυχητική κυρίως για τις αναπτυσσόμενες χώρες όπου η ανίχνευση των καινούριων περιστατικών είναι δύσκολη και η ινσουλίνη δεν είναι διαθέσιμη σε όλους όσοι την έχουν ανάγκη. Η δε πρόσβαση σε υπηρεσίες και η οργάνωση τέτοιων υπηρεσιών είναι πολύ πολυδάπανη και δύσκολη.
Ένας στους 10 ενήλικες στις ανεπτυγμένες χώρες θα παρουσιάσει διαβήτη κατά την διάρκεια της ζωής του. Ο διαβήτης αποτελεί την 4η αιτία θανάτου σε πολλές χώρες. Οι καρδιαγγειακές παθήσεις, μια από τις επιπλοκές των διαβητικών, είναι η αιτία θανάτου στο 65% των διαβητικών τύπου 2. Οι καρδιαγγειακές παθήσεις ως αποτέλεσμα του διαβήτη τύπου 2, λαμβάνουν διαστάσεις επιδημίας, ειδικά σε νέες βιομηχανικές χώρες, προκαλώντας όχι μόνο υψηλή θνησιμότητα, αλλά και σημαντική ανικανότητα.
Στους ήδη γνωστούς και διαγνωσμένους διαβητικούς αντιστοιχεί περίπου 1/3 αδιάγνωστων τους οποίους δεν γνωρίζουμε, κι’ αυτοί κινδυνεύουν περισσότερο, γιατί μη γνωρίζοντας για την κατάσταση στην οποία βρίσκονται, δεν λαμβάνουν οποιαδήποτε θεραπεία και είναι εκτεθιμένοι ακόμη περισσότερο.
Για να σταματήσουμε την περαιτέρω αύξηση του διαβήτη χρειάζεται αποτελεσματική παρέμβαση για την γρήγορη ανίχνευση των καινούριων περιστατικών, την εκπαίδευση των ήδη γνωστών διαβητικών και την αποτελεσματική θεραπεία.
Πρέπει να ενθαρύνουμε όλους τους κύπριους να μάθουν περισσότερα για τον διαβήτη, για δικό τους καλό. Τους γονείς να ρωτούν τα παιδιά τους για τυχόν συμπώματα, να ζητούν εξέταση σακχάρου όπου υπάρχει υποψία και να αρχίζουν θεραπεία αμέσως.
Οι γιατροί, ακόμη και το παραϊατρικό προσωπικό να βοηθήσουν στην μάχη κατά του διαβήτη εκπαιδεύοντας τους ασθενείς τους και προβαίνοντας πιο συχνά σε έλεγχο του σακχάρου και της γλυκοζυλιομένης αιμοσφαιρίνης και εφαρμόζοντας προληπτικό έλεγχο σε όλους τους ασθενείς τους.
Πρέπει η πολιτεία αλλά και οι άλλοι οργανωμένοι φορείς όπως ο διαβητικός σύνδεσμος αλλά και οι οργανώσεις όπως η δική σας, να προσπαθήσουν, να φτάσουν κοντά τους, κάνοντας δωρεάν εξετάσεις σακχάρου, και εξηγώντας τους τα πρώϊμα συμπτώματα και τις επιπλοκές του διαβήτη.
Η πρόληψη πρέπει να γίνεται σε τρία επίπεδα:
α) Πρόληψη εμφάνισης διαβήτη εξ’ αρχής. Πριν εμφανιστεί (σωστή διατροφή κ.λ.π).
β) Πρόληψη των επιπλοκών όταν ο διαβήτης εμφανισθεί (καλύτερη δυνατή ρύθμιση).
γ) Πρόληψη σοβαρών καταστροφικών καταστάσεων απο τις επιπλοκές όταν παρουσιαστούν (θεραπεία).
Η άλλη μεγάλη πρόκληση είναι να προσφέρουμε την κατάλληλη αγωγή και φροντίδα στα άτομα που ήδη έχουν διαβήτη και σ’ αυτούς που τυχόν θα παρουσιάσουν. Είναι γνωστό ότι η καλή ρύθμιση του σακχάρου αίματος θα καθυστερήσει ή θα προλάβει την έναρξη των επιπλοκών όπως νεφροπάθειας, νευροπάθειας και αμφιβληστροειδοπάθειας. Η ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, των λιπιδίων και του βάρους έχει ευεργετικά αποτελέσματα και μειώνει των κίνδυνο καρδιοπαθειών, εγκεφαλικών επεισοδίων και περιφερικών αγγειακών επεισοδίων.
Μόνο μια μικρή μειοψηφία των διαβητικών τύπου 1 και 2 έχουν καλή ρύθμιση σακχάρου αίματος, της αρτηριακής πίεσης και των λιπιδίων. Αυτό συμβαίνει με τους διαβητικούς σ’ όλο τον κόσμο και οι λόγοι είναι πολλοί.
α) Οι θεραπείες που έχουμε δεν είναι ιδανικές.
β) Οι διαβητικοί χρειάζονται καλύτερη γνώση του αντικειμένου για να βοηθήσουν τον εαυτό τους περισσότερο.
γ) Πάρα πολλά απ’ αυτά που χρειάζονται να γίνουν επηρεάζουν αλλαγές στον τρόπο ζωής- ένα μήνυμα που πολύ δύσκολα μπορούμε να μεταβιβάσουμε ειδικά όταν αυτό συγκρούεται με τις κοινωνικές παραδόσεις και τον πολιτισμό (των διαφόρων λαών).
δ) Έχουμε πολύ λίγους ειδικούς που ασχολούνται με την φροντίδα των διαβητικών.
ε) Ο υπερβολικός φόβος που κακώς έχει δημιουργηθεί για την χρήση ινσουλίνης.
στ) Ακόμη και σε περιπτώσεις που είναι διαθέσιμη η θεραπεία αρκετοί δεν έχουν την οικονομική ευχέρεια να την έχουν.
ζ) Θεραπείες για σοβαρές επιπλοκές όπως η θεραπεία με laser, η αιμοδιάλυση και η μεταμόσχευση νεφρών και χειρουργικές επεμβάσεις στην καρδιά και τις στεφανιαίες αρτηρίες δεν είναι προσιτές για τους πολλούς.
Επιτρέψετέ μου να αναφέρω όμως 2 παραδείγματα διαβητικών που έφτασαν στην κορυφή στον τομέα με τον οποίο ασχολούνται, καταδεικνύοντας πως μπορούν οι διαβητικοί να φτάσουν εκεί που φτάνουν και όλοι οι άλλοι συνανθρωποί τους.
Ο Σουηδός ποδοσφαιριστής P. Zetterberg που αγωνίζεται στον Ολυμπιακό. Σε ηλικία 20 ετών το 1990 διεγνώσθει ότι είχε διαβήτη τύπου Ι. Με την επιμονή του και την εργατικότητα του και χωρίς ο διαβήτης να αποτελεί εμπόδιο, ανεδείχθη σε καλύτερο ποδοσφαιριστή του Βελγίου το 1996. Τότε αγωνιζόταν στην Anderlech Βελγίου.
Ο Zetterberg έχει περιέλθει όλα σχεδόν τα σχολεία της χώρας του εξηγώντας στους μαθητές πως είναι να ζει κάποιος μια χρόνια κατάσταση όπως ο διαβήτης. Λέει χαρακτηριστικά « πρέπει όλοι να κάνουμε ότι μπορούμε ώστε να νικήσουμε την άγνοια γύρω από το διαβήτη. Υπάρχουν παιδιά που δεν τολμούν να μιλήσουν για την κατάσταση τους από φόβο ότι θα απορριφθούν από τους φίλους τους. Όσο μεγαλύτερη γνώση για τον διαβήτη έχει το κοινό, τόσο λιγότερη θα είναι η προκατάληψη έναντι των ατόμων που πάσχουν από διαβήτη». Όταν ρωτήθηκε πρόσφατα αν ο διαβήτης άλλαξε την ζωή του αυτός απάντησε: “ Χωρίς αμφιβολία. Μπορεί να έχει συμβάλει στην επιτυχία μου. Δεν με ανισυχεί πλέον. Είναι σημαντικό να τον αποδεχτείς πλήρως. Είναι τότε που μπορείς να επιτύχεις στην ζωή σου».
Μια άλλη προσωπικότητα με διαβήτη είναι η Miss Αμερική 1999 η Ms Nicole Johnson. Η Ms Johnson η οποία έχει αναλάβει επίσης εκστρατεία ενημέρωσης του κοινού γύρω από θέματα διαβήτη και έχει πραγματοποιήσει πολλές προσπάθειες για να μαζευτούν χρήματα για την έρευνα και για την πρόληψη του
διαβήτη δηλώνει: “Μπορείς να ζείς καλά και να επιτύχεις οποιοδήποτε στόχο εφ΄ όσον ρυθμίζεις σωστά τον διαβήτη. Η αυτορύθμιση είναι το κλειδί για την θεραπεία του διαβήτη και υπάρχουν πολλοί τρόποι να το επιτύχεις. Είναι σημαντικό να ρυθμίσεις τον διαβήτη σου για να ζήσεις μια δραστήρια ζωή».
Αποδεικνύεται μ’ αυτά ότι ο διαβήτης είναι τρόπος ζωής και πρέπει πρώτα απ’ όλα ο διαβητικός να δεχτεί την καινούρια κατάσταση και να μάθει όσο το δυνατό περισσότερα για τον διαβήτη. Να είναι συνεπής, πειθαρχημένος και δεχτικός στις συμβουλές του γιατρού του.
Κυρίες και Κύριοι,
Παρ’όλες τις δυσκολίες που υπάρχουν, η επιστήμη προχωρεί στην έρευνα, που χρόνο με τον χρόνο πιστεύω ότι θα φτάσει σε οριστική επίλυση όλων των προβλημάτων που υπάρχουν.
Στα επόμενα χρόνια αναμφίβολα θα δούμε μεγάλα επιτεύγματα και νέες θεραπείες – μεταμόσχευση νησιδίων του παγκρέατος, αυτόματους μηχανισμούς παροχής ινσουλίνης, νέα συστήματα συνεχούς μέτρησης του σακχάρου, και θα αποκτήσουμε πολλές γνώσεις μέσω γονιδιακών μελετών που βρίσκονται σε εξέλιξη.
Προς το παρόν θα είναι μεγάλη επιτυχία αν καταφέρουμε ώστε ο καθένας με διαβήτη να παίρνει την βασική θεραπεία που χρειάζεται και να ρυθμίζει άριστα το σάκχαρο και τις άλλες παραμέτρους που έχουμε αναφέρει προηγουμένως, για να είναι έτοιμος να ακολουθήσει τις επιτυχίες και τα επιτεύγματα της επιστήμης που σύντομα θα έχουμε στα χέρια μας.
